Singule

της Βάλιας Θεοδωρίδου

Η γέννηση της Βουλγαρίας ήταν σχετικά καθυστερημένη και αμφιλεγόμενη. Το 1841 μια αγροτική εξέγερση καταπνίγηκε αποτελεσματικά από τους Αλβανούς άτακτους και οι Βούλγαροι διέφυγαν προς βορρά , στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες,στην Σερβία και Ρωσία. Οι Βούλγαροι επαναστάτες απογοητευμένοι από την απουσία των πατριωτικών αισθημάτων ονειρεύτηκαν να δημιουργήσουν μια αυτόνομη
χριστιανορθόδοξη συνομοσπονδία που θα μοιραζόταν την εξουσία με τον σουλτάνο.

Περισσότερο από την πατριωτική δράση εκείνο που συνέβαλε στη διαμόρφωση βουλγαρικής συνείδησης ήταν οι θρησκευτικές αλλαγές .Οι Αμερικανοί
προτεστάντες μισιοναριοι τύπωσαν βίβλους στα τουρκικά με σλαβονικούς χαρακτήρες και το 1870 ιδρύθηκε βουλγαρική εκκλησία .

Το 1876 μια ακόμα βουλγαρική εξέγερση απέτυχε όμως οι φρικαλεότητες στη Βουλγαρία τις οποίες διέπραξαν οι Οθωμανοί θορύβησαν την Ευρώπη. Έτσι το 1877 η Ρωσία εισέβαλε στα βαλκάνια και ύστερα από σκληρή αντίσταση των Τούρκων προήλασε  στην Κων/πολη .Οι όροι της ειρήνης κατοχύρωσαν την ανεξαρτησία της Σερβίας , Ρουμανίας και του Μαυροβούνιου  βάζοντας το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  με την μορφή που διέθετε για αιώνες. Μεγάλη αναταραχή όμως προκάλεσε η σύσταση ενός νέου μεγάλου αυτόνομου βουλγαρικού κράτους τη λεγόμενη Βουλγαρία του Αγίου Στεφάνου. Στο συνέδριο του Βερολίνου
1878 το νέο βουλγαρικό κράτος συρρικνώθηκε σε έκταση μικρότερη εκείνης που είχε
προβλεφθεί αρχικά .Η Μακεδονία επιστράφηκε στους Οθωμανούς. Ωστόσο οι Βούλγαροι δεν ξέχασαν ποτέ το κράτος που τους υποσχέθηκαν οι Ρώσοι και ιδίως τα χαμένα εδάφη της Μακεδονίας έγιναν αντικείμενο των επεκτατικών τους ονείρων.

Η διαδικασία της συγκρότησης των εθνών στα βαλκάνια κάλυψε ολόκληρο το 19 αιώνα .Ήταν παρατεταμένη και σπασμωδική και άφησε πολλούς από τους «μικρούς λαούς»  της περιοχής ακόμα υπηκόους αυτοκρατορικών δυνάμεων ,είτε Οθωμανών είτε Αψβούργων, όπως στην περίπτωση των Σλοβένων, των Κροατών ,των Σέρβων και των Ρουμάνων. Και πάλι αποδείχτηκε ότι η αυτονομία δεν ήταν μια εναλλακτική προς την πλήρη εθνική ανεξαρτησία λύση αλλά το προοίμιο της: το πέρασμα από την αυτονομία στην ανεξαρτησία πήρε περισσότερο από έναν αιώνα στην περίπτωση
των παραδουνάβιων ηγεμονιών, δεκαετίες για την Βουλγαρία και την Σερβία
και λιγότερο από τρία χρόνια για την Ελλάδα. Η Κρήτη και η Σάμος έγιναν τμήμα
της Ελλάδος πριν από τον Α παγκόσμιο πόλεμο.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις αναμειγνύονταν στις εσωτερικές  υποθέσεις των νέων κρατών ,όρισαν τους βασιλιάδες τους ,συνέταξαν τα συντάγματα τους και στελέχωσαν ομάδες συμβούλων, στρατιωτικών και μη. Καθόρισαν τα σύνορα διευθέτησαν τις εδαφικές περιοχές στις διπλωματικές διασκέψεις .Ο κύριος λόγος της αστάθειας στα βαλκάνια ήταν το γεγονός ότι ενώ στην αρχή οι  Μεγάλες Δυνάμεις είχαν ενδώσει  στις δυνάμεις του εθνικισμού ,δημιουργώντας ανεξάρτητα κράτη ,στη συνέχεια προσπάθησαν να διατηρήσουν ότι απέμεινε από την οθωμανική  αυτοκρατορία .Αν και το 1878 ήταν το αποκορύφωμα του ελέγχου των Μεγάλων Δυνάμεων ,τα επόμενα τριάντα χρόνια σήμαναν το τέλος του. Η ευρωπαϊκή σταθερότητα ήταν εξασφαλισμένη  όσο η Ρωσία και η Αυστρία είχαν καλές σχέσεις.

Στην πραγματικότητα τα βαλκάνια κατοικούνταν από αξεδιάλυτο μείγμα
διαφορετικών λαών ,σε μια τέτοια περιοχή η πολιτική κυριαρχία ήταν αδύνατον
να  στηριχθεί στον εθνικισμό ,παρά μόνο με την χρήση βίας και πολλών ευσεβών πόθων .Οι ταλαίπωροι χωρικοί  όμως ενδιαφέρονταν περισσότερο για σταθερότητα στη ζωή τους παρά να πεθάνουν για εθνικισμό .