Singule

της Βάλιας Θεοδωρίδου

Στον  Α βαλκανικό πόλεμο 1912-1913  οι κύριοι νικητές Ελλάδα και Σερβία απέκτησαν πάμπολλα εδάφη. Η Βουλγαρία κέρδισε λιγότερα και σύντομα βρέθηκε σε χειρότερη  θέση αφού κήρυξε τον Β βαλκανικό πόλεμο  εναντίον των πρώην συμμάχων της και ηττήθηκε από αυτούς .Οι Δυνάμεις αναγνώρισαν ανεξάρτητη την Αλβανία .Ο μεγαλύτερος χαμένος εκτός από την οθωμανικη αυτοκρατορία ήταν  η Αυστροουγγαρία που  είχε απέναντι της την θριαμβεύτρια
Σερβία .Επίσης η Αυστρία προσπάθησε να κατακτήσει την Αλβανία .

Μετά τους βαλκανικούς πολέμους ακολούθησε ο Α παγκόσμιος πόλεμος το 1914  κατά τον οποίον ο χάρτης των Βαλκανίων άλλαξε δραματικά ,λόγω της ολικής κατάρρευσης της οθωμανικής εξουσίας στην Ευρώπη. Η επανάσταση των Νεότουρκων 1908 επέσπευσε στην αποσύνθεση  της Αυτοκρατορίας με τους
βαλκάνιους υπηκόους .Ο εθνικισμός διέλυσε τους παλιούς αυτοκρατορικούς δεσμούς,  κάτι που εκδηλώθηκε και στην αυτοκρατορία των Αψβούργων. Ο τουρκικός εθνικισμός ,η νέα βάση πάνω στην οποία  οι επαναστάτες του Κομιτάτου «Ένωση η Πρόοδος», έλπιζαν να εκσυγχρονίσουν  την αυτοκρατορία  ,αύξησε την εχθρότητα των χριστιανών. Οι προσπάθειες τους αποξένωσαν το μοναδικό λαό που παραδοσιακά ήταν πιστός  στο καθεστώς ,τους Αλβανούς .Ο Α παγκόσμιος
πόλεμος τελείωσε το 1918 ,η σύρραξη στη νοτιοανατολική Ευρώπη συνεχίστηκε για
καιρό .Η τελική κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας συνέβη με την εκθρόνιση των Ρομανόφ και των Αψβούργων .Η τάξη των ευρωπαϊκών κρατών που είχε θεσπιστεί στο συνέδριο της Βιέννης είχε εκτοπιστεί από εκείνη των Βερσαλλιών.

Το 1919 οι ελληνικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στην Μ Ασία, εκεί όμως απωθήθηκαν από τους Τούρκους στις ακτές της Μεσογείου .Οι ορθόδοξοι πληθυσμοί της Μ Ασίας εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους .Από τη σύρραξη του 1921-1923 προέκυψε η σύγχρονη Τουρκική Δημοκρατία ,υπό του Μουσταφά Κεμάλ, γνωστού ως Ατατούρκ. Επομένως οι ελπίδες για την διασφάλιση της πολιτικής ισορροπίας  στα Βαλκάνια δεν πραγματοποιήθηκαν πλήρως ,γιατί ενώ η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923 με την συνθήκη της Λοζάνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αύξησε την εθνολογική ομοιογένεια και των δυο χωρών. Παρ’ ότι η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών βρήκε  αρχικά σύμφωνους  τους ισχυρούς του κόσμου ,γιατί τους φαινόταν  ένας ορθολογικός τρόπος να στερεωθεί η διεθνής ειρήνη ,δεν είχε συνέχεια στη μεταπολεμική περίοδο.

Αντιθέτως τα βαλκανικά κράτη εξαναγκάστηκαν από τις μεγάλες δυνάμεις να
υπογράψουν συνθήκες για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, οι οποίες ελέγχονταν
ως προς την εφαρμογή τους  από τηνΚοινωνία των Εθνών . Οι συνθήκες αυτές εκτός από την προστασία των ατόμων  κάλυπταν και συλλογικά δικαιώματα.

Η Ρουμανία από την άλλη που κέρδισε τεράστια εδάφη επιβαρύνθηκε με μειονότητες (Ούγγρους , Γερμανούς ,Ουκρανούς ,Εβραίους) Μόλις το 75 τις εκατό του πληθυσμού ήταν εθνολογικά Ρουμάνοι. Τέλος υπήρχε η μοναδική περίπτωση του βασιλείου των  Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων , που δημιουργήθηκε στις Βερσαλλίες. Το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Βουλγαρίας  δεν ήταν Βούλγαροι. Η Ελλάδα είχε Σλάβους ,Εβραίους και μουσουλμανικές μειονότητες .Ακόμα και η
Αλβανία με την μικρή ελληνική της μειονότητα προσχώρησε  στο νέο καθεστώς των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.

Ωστόσο το νέο σύστημα δεν ικανοποιούσε ούτε την μειονότητα ούτε την πλειονότητα Στην πράξη τα βαλκανικά κράτη  ήταν ελεύθερα να μεταχειριστούν
τις μειονότητες  τους όπως ήθελαν .Η γοργή εδαφική εξάπλωση τους σήμαινε  ότι
πολλές φορές επέβαλαν την  εξουσία τους σαν αποικιακές δυνάμεις ,στέλνοντας χωροφύλακες ,δασκάλους, εποίκους αγρότες και φοροεισπράκτορες  σε μακρινές περιοχές ,σε λαούς που μιλούσαν  διαφορετικές γλώσσες .Οι Έλληνες στις «Νέες Χώρες »τους ,οι Ρουμάνοι στη Βεσσαραβία  και στη Μπουκοβίνα  οι Σέρβοι στις «Νέες νότιες περιοχές »τους και στην Κροατία ,στη Βοσνία  και στο
Μαυροβούνιο ,όλοι αυτοί βρέθηκαν να χτίζουν ένα νέο κράτος  αντιμετωπίζοντας την  καχυποψία των τοπικών πληθυσμών.