Singule

…από την Κωνσταντέλου Ελένη, Φιλόλογο ΑΠΘ

Η αρετή του πολίτη είναι να άρχει και να άρχεται καλά, όπως πολύ σοφά έλεγε και ο Αριστοτέλης.
Πολίτης και πολιτική λοιπόν….Δύο έννοιες με κοινή ρίζα, δύο έννοιες που η μία συμπληρώνει την άλλη και φυσικά έρχονται από πολύ παλιά από τότε που ο Αριστοτέλης υποστήριζε ότι ο άνθρωπος είναι φύσει πολιτικόν ζώον, εννοώντας ότι η φύση του ανθρώπου είναι τέτοια, ώστε μόνο σε μια πόλη (οργανωμένη και διοικούμενη σωστά συμπληρώνω εγώ) θα επιτύχει την ολοκλήρωσή του. Ας κάνουμε μια μικρή αναφορά σε αυτές τις 2 έννοιες όμως, προτού προχωρήσουμε στην αναζήτηση των αιτιών του προβλήματος.
Ξεκινάω με την έννοια του πολίτη, που σύμφωνα με τον Αριστοτέλη είναι ένα «αξίωμα με απεριόριστη διάρκεια». Ο πολίτης συμμετέχει στα κοινά, έχει την ικανότητα του άρχειν και του άρχεσθαι . Έχει όπως είναι λογικό δικαιώματα και σαφώς έχει και υποχρεώσεις με προτεραιότητα του πάντα το καθολικό συμφέρον. Σ’αυτό το καθολικό συμφέρον-κοινωνικό σύνολο στοχεύει ή τουλάχιστον είναι αναγκαίο να στοχεύει η πολιτική. Που δεν είναι άλλη από τη συντονισμένη δράση ατόμων ή ομάδων μέσω διαλόγου, ανταλλαγής απόψεων και φυσικά πράξεων.
Όμως, πολιτική δεν ορίζεται μόνο η άσκηση εξουσίας, αλλά και η ενασχόληση των πολιτών με τις δημόσιες υποθέσεις, κάτι που τα τελευταία χρόνια θα λέγαμε ότι ψάχνουμε με τα κυάλια να τη δούμε, ιδιαίτερα όσον αφορά τη νέα γενιά.
Σ’αυτό λοιπόν το σημείο τίθεται το ερώτημα: «Ποιες είναι οι αιτίες της πολιτικής απάθειας των νέων και των ανθρώπων γενικότερα?»
Η συμμετοχή στα κοινά πέρα του ότι αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα των πολιτών , αποτελεί και καθήκον που προυποθέτει τη βούλησή τους. Ωστόσο, δεν έχουν όλοι την ίδια αντίληψη σχετικά με τη σημασία της πολιτικής ενεργοποίησης. Για πολλούς, η ενασχόληση αποτελεί μια αδιάφορη και απωθητική δραστηριότητα.
Πρώτη και βασική αιτία αποχής είναι ότι οι πολίτες δεν συμμετέχουν άμεσα στη λήψη αποφάσεων ,όπως γινόταν στην αρχαία πόλιν , αλλά μέσω αντιπροσώπων που επιλέγουν οι ίδιοι , έχοντας το δικαίωμα της ψήφου. Βέβαια, πολλές φορές απογοητεύονται από την ανικανότητα ή την αβουλία των εκπροσώπων που επέλεξαν και εμπιστεύτηκαν οι ίδιοι, με αποτέλεσμα την αποστροφή τους στην πολιτική που καταλήγει στην απάθεια.
Δεύτερο και εξίσου σημαντικό είναι η επικράτηση του υλικού ευδαιμονισμού , καθώς οι άνθρωποι κυνηγούν συνεχώς το κέρδος και την απόκτηση υλικών αγαθών , θεωρώντας πως έτσι θα βρουν την πολυπόθητη ευτυχία . Αυτό δημιουργεί ένα κλίμα αντιπαλότητας, εχθρότητας και εν τέλει ατομικισμού.
Βέβαια, για να είμαστε και αντικειμενικοί η πολιτική απάθεια δεν οφείλεται μόνο σε ‘εξωτερικούς παράγοντες’, αλλά και στο ότι ‘ξεφτίσανε οι άνθρωποι’ όπως λέει και το λαικό άσμα. Οι άνθρωποι χάσανε τις αξίες, το ήθος και τις ιδεολογίες τους και είναι αδύναμοι μπροστά στο ‘τέρας’(οποιασδήποτε μορφής).
Συνεχίζοντας δεν θα μπορούσα να παραλείψω την τέταρτη εξουσία, τα ΜΜΕ, που ενώ στόχος τους είναι (φαινομενικά τουλάχιστον) να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, εκείνα αντιθέτως φροντίζουν να παραπληροφορούν το κοινό, να το αποπροσανατολίζουν και να το κατευθύνουν αναλόγως με το ποια είναι κάθε φορά τα συμφέροντα τους.
Όπως λέει και ο τίτλος η πολιτική απάθεια σαν αυτοάνοσο νόσημα καταστρέφει τον ίδιο της τον οργανισμό , δηλαδή την κοινωνία.
Η δημοκρατία υπονομεύεται, οι άνθρωποι είναι πολιτικά αναλφάβητοι , η κοινωνία μένει στάσιμη με τα προβλήματα να διαιωνίζονται, επιτείνεται το φαινόμενο του ατομι(κι)σμού και ο πολίτης τρέπεται σε παθητικό θεατή , χωρίς άποψη και πυγμή.
Εν κατακλείδι, η αντιμετώπιση της πολιτικής απάθειας , αλλά και η διαμόρφωση σκεπτόμενων και συνειδητοποιημένων πολιτών αποτελεί επιτακτικό αίτημα της εποχής, το οποίο απαιτεί την ενεργοποίηση τόσο του ατόμου, όσο και των υπόλοιπων φορέων αγωγής.